W dniu 5 maja br. Nadleśnictwo Barlinek zorganizowało spotkanie podsumowujące reintrodukcję sokoła wędrownego na terenie Nadleśnictwa Barlinek w latach 2001-2015. 

Spotkanie było okazją do zgromadzenia w pięknym mieście Barlinek sympatyków, miłośników oraz osób wrażliwych na piękno przyrody.

Swoją obecnością zaszczycili nas przedstawiciele Regionalnych Dyrekcji Ochrony Środowiska w Szczecinie i Gorzowie Wielkopolskim, specjaliści od sokoła ze Stowarzyszenia na Rzecz Dzikich Zwierząt „SOKÓŁ", ze Stacji Badawczej Polskiego Związku Łowieckiego w Czempiniu, przedstawiciele z firmy Barlinek Inwestycje, członkowie Komitetu Ochrony Orłów, Redakcji Przeglądu Leśniczego oraz reprezentanci Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych w Szczecinie. Dopisały również osoby aktywnie uczestniczące od wielu lat w odtwarzaniu populacji gatunków zagrożonych wyginięciem.

Sokół wędrowny jest gatunkiem, który kilkadziesiąt lat temu przeżył katastrofalny spadek liczebności populacji w całym kraju. Ostatnie znane gniazda tego gatunku na terenie Polski były potwierdzone w 1964 roku w województwie krakowskim, koszalińskim i wrocławskim. W momencie, gdy liczby wskazywały na całkowitą utratę obecności sokoła wędrownego, sokolnicy opracowali metody hodowli, a następnie odbudowy gatunku czyli tzw. reintrodukcji. Przyczyną tak drastycznej sytuacji było zatrucie środowiska pestycydami z grupy DDT, w efekcie czego ptaki miały zakłócony metabolizm. Samice składały odwapnione jajka, przez co pod ich ciężarem skorupka jajek ulegała pęknięciu. W konsekwencji lęgi były nieudane.

Przywrócenie naturze zagrożonego wyginięciem gatunku sokoła wędrownego – to założenie proekologicznego programu, który już od kilkunastu lat prowadzi się na terenie Nadleśnictwa Barlinek.

Spotkanie otworzył Pan Sławomir Gibert – Nadleśniczy Nadleśnictwa Barlinek zwracając uwagę na potrzebę współpracy wszystkich instytucji w zakresie reintrodukcji sokoła wędrownego.

W pierwszym wystąpieniu Pani Edyta Kowalczyk – Specjalista SL Wydziału Ochrony Ekosystemów w Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych w Szczecinie przedstawiła walory przyrodnicze terenów, którymi zarządza RDLP w Szczecinie. W prezentacji zwrócono uwagę na istotne, pozytywne zmiany, które nastąpiły w ostatnim 20-leciu w aspekcie ochrony przyrody oraz przedstawiono działania nadleśnictw, RDLP i innych instytucji, jakie są realizowane w ramach projektów krajowych i unijnych na rzecz ochrony przyrody.  

Pan Sławomir Gibert - Nadleśniczy Nadleśnictwa Barlinek w swoim wystąpieniu przedstawił zakres prac prowadzonych w Nadleśnictwie Barlinek w ramach wielofunkcyjnej gospodarki leśnej, wprowadzając zebranych w temat reintrodukcji sokoła wędrownego na terenie nadleśnictwa.

O zaangażowaniu tutejszych leśników na rzecz odbudowy populacji sokoła wędrownego opowiedział Pan Henryk Mąka – przedstawiciel stacji Badawczej PZŁ w Czempiniu, z którą w pierwszy latach trwania programu odbudowy tego gatunku współpracował Ś.P. Janusz Sikorski - Nadleśniczy Nadleśnictwa Barlinek, inicjator tych działań podjętych na terenie Puszczy Barlineckiej. Janusz Sikorski, jako leśnik niezwykle zaangażowany w ochronę przyrody, a przy tym znający doskonale biologię tego ptaka drapieżnego wiedział, że rozległe tereny leśne nadleśnictwa wydają się być doskonałym środowiskiem dla tego gatunku i stwarzają świetne warunki do jego zadomowienia się w koronach drzew. Henryk Mąka fachowiec w dziedzinie sokolnictwa przedstawił słuchaczom w ciekawym ujęciu drogę sokoła począwszy od jego wyklucia do momentu wypuszczenia w docelowym środowisku, a mianowicie w lesie. Podkreślił, jak ważne jest stworzenie dla tego gatunku naturalnych warunków, chociażby w Stacji Badawczej w Czempiniu, by ptaki te bez dodatkowego stresu potrafiły zaadoptować się w lasach Puszczy Barlineckiej.

W tym miejscu warto zaznaczyć, iż przez pierwsze lata akcja wsiedlania sokołów w Nadleśnictwie Barlinek aktywnie wspierana była przez jedną z największych na  świecie firm produkujących naturalne podłogi drewniane - Barlinek Inwestycje.

Przedstawiciel Stacji Badawczej przypomniał o pierwszych wsiedleniach na tych terenach. Przy odbudowie populacji tego gatunku wykorzystano do tego celu sztuczne gniazda (klatki adaptacyjne). W tak specjalnie przygotowanym miejscu umieszcza się około pięciotygodniowe sokoły, które przebywają tam około dziesięć dni. W tym czasie nabywają zdolności do lotu, zapoznając się tym samym z otoczeniem, które uznają za miejsce swoich narodzin, co w konsekwencji ma procentować ich powrotem do tego miejsca i założeniem rodziny.

O sukcesie podjętych działań opowiedział kolejny prelegent Pan Sławomir Sielicki – Prezes Stowarzyszenia na Rzecz Dzikich Zwierząt „SOKÓŁ". Podsumował stan populacji i metody ochrony sokoła wędrownego w Europie. Stowarzyszenie, jako grupa pasjonatów zajmuje się czynną ochroną zagrożonych gatunków i to właśnie oni od kilku lat wiodą prym w programie intensywnej reintrodukcji tego ptaka drapieżnego w lasach. Odbudowanie ekotypu nadrzewnego jest głównym zadaniem tego programu. W 2012 roku po raz pierwszy od 1964 roku zaobrączkowano 2 młode sokoły w gnieździe na drzewie właśnie w Nadleśnictwie Barlinek. Jeden z ptaków w tej parze pochodził z pierwszych wsiedleń na terenie Puszczy Barlineckiej z roku 2001. W 2014 roku znaleziono dwie nowe pary sokołów – na Mazurach i w okolicy Barlinka. Jak podkreślił Sławomir Sielicki: „Powrót sokołów na Mazury wywołuje szczególną radość, gdyż tereny mazurskie niegdyś stanowiły najważniejszy teren lęgowy dla tego gatunku". W 2015 roku zinwentaryzowano 3 kolejne pary. Tym razem był to teren Nadleśnictw: Trzebież i Dębno (RDLP w Szczecinie) oraz ponownie Nadleśnictwo Barlinek. Od 2010 do 2015 roku Stowarzyszenie wypuściło łącznie 546 młodych sokołów w efekcie czego po 5 latach intensywnej pracy istnieje już sześć nadrzewnych par lęgowych sokoła wędrownego. W związku z takim sukcesem lęgowym Stowarzyszenie na Rzecz Dzikich Zwierząt „SOKÓŁ" mając świadomość tego, że miejsc lęgowych tego gatunku w Polsce jest znaczenie więcej postanowiło ufundować lornetki Swarovskiego za znalezienie i zgłoszenie nowych gniazd sokoła w typie ekotypu nadrzewnego.

Ostatni prelegent -  Pan Michał Bielewicz – pracownik RDOŚ w Gorzowie Wlkp., miłośnik ptaków szponiastych przedstawił bardzo interesujący temat związany z rybołowem, który obecnie jest zagrożonym gatunkiem lęgowym w Polsce. W ostatnich latach jego liczebność kształtuje się w granicach 33 – 39 par (Chodkiewicz i in. 2013). Jak zaznaczył prelegent, wprowadzona przez Regionalną Dyrekcję Ochrony Środowiska w Gorzowie Wielkopolskim „Regionalna Strategia Ochrony rybołowa Pandion haliaetus, w województwie lubuskim" przynosi efekty. Cieszy szczególnie fakt wzrostu liczebności populacji lęgowej na tych terenach.

Nadleśniczy Nadleśnictwa Barlinek podsumowując spotkanie podkreślił, że ochrona ptaków szponiastych w Polsce opiera się na współpracy wielu instytucji, stowarzyszeń i osób, których zaangażowanie przynosi oczekiwane efekty. Nadleśnictwo Barlinek jest dumne z tego, że sokoły doceniły walory przyrodnicze Puszczy Barlineckiej i po blisko 50 latach postanowiły założyć rodzinę na jednej z wybranych przez siebie sosen.

Mamy nadzieję, że spotkanie to przyczyni się do zwiększenia świadomości społeczeństwa w zakresie zagrożonych gatunków ptaków w Polsce, a w konsekwencji wpłynie to na dbałość każdego człowieka o naturalne środowisko występowania tych rzadkich i cennych ptaków.

Spotkanie w Barlinku było znakomitą okazją do wręczenia lornetek dotychczasowym znalazcom gniazd. Uroczystego wręczenia dokonał prezes Stowarzyszenia „SOKÓŁ" oraz przedstawiciel Stacji Badawczej w Czempiniu. Lornetki trafiły do: Piotra Adamioka – członka KOO, właściciela Zakładu Usług Leśnych w Barlinku, Łukasza Ławickiego oraz pracownika Nadleśnictwa Barlinek - Marka Wrońskiego.